Jak profesjonalnie nagrać wokal w domu i dlaczego używać kompresora – poradnik - Creative Grapes - Wypożyczalnia sprzętu filmowego, fotograficznego, video

Jak profesjonalnie nagrać wokal w domu i dlaczego używać kompresora – poradnik [2024-11-30]

Piszę ten artykuł jako wokalista zespołu alternatywnego, który rejestrował wokal w różnych studiach nagrań i który zawsze marzył o profesjonalnym nagraniu swojego głosu w domu. Z biegiem lat popałniłem wiele błędów, których dzięki temu poradnikowi łatwo Wam będzie uniknąć podczas nagrywania swojego głosu. Postaram się Wam w sposób przystępny wyjaśnić co najbardziej wpływa na brzmienie, co warto robić podczas nagrania wokalu. W co warto zainwestować.

Mikrofon – oczywiście sama jakość mikrofonu ma gigantyczny wpływ na brzmienie wokalu, ale to nie jest tak, że kupimy sobie bardzo dobry i drogi mikrofon, podłączymy go do karty dźwiękowej w komputerze i nagranie stanie się z automatu profesjonalne. Nawet często zdarza się tak, że kupujemy droższy mikrofon i wokal zaczyna brzmieć gorzej niż na tańszym, dynamicznym mikrofonie. Dzieje się tak dlatego, że nasze pomieszczenie jest nieprzygotowane do nagrywania wokalu, odbija dźwięk i te odbicia lepiej są słyszalne na bardziej profesjonalnym, czulszym mikrofonie i ruinują nam nagranie. Ale o przygotowaniu pomieszczenia do nagrywania za chwilę. Skupmy się na wyborze mikrofonu.

Zaczynałem śpiewać w czasach, kiedy dobry mikrofon kosztował fortunę i różnica pomiędzy dobrym mikrofonem, a tańszym była gigantyczna. Teraz czasy się zmieniły. Już za kilkaset złotych możesz kupić bardzo dobrze brzmiący mikrofon studyjny, który będzie miał jakość porównywalną z mikrofonami za kilkanaście tysięcy złotych. Ważne, żeby kupić mikrofon pojemnościowy, wielkomembranowy. Przykładem takiego dobrego, a budżetowego mikrofonu jest Rode NT1, który nowy można kupić już za 700 zł. Wybór modeli mikrofonów w podobnej cenie jest jednak dużo szerszy. Natomiast jeśli poważnie myślisz o nagrywaniu swojego głosu ważne, żeby dobrać mikrofon do swojego konkretnego głosu wypróbowując różne modele w sklepie ze sprzętem. Bardzo często jest tak, że tańszy mikrofon będzie brzmiał z Twoim głosem lepiej niż dużo droższy, gdyż każdy mikrofon ma swoją specyfikę i swoje indywidualne brzmienie.

Wytłumienie pomieszczenia, w którym nagrywasz głos. Domyślam się, że większość z Was nie będzie chciała ani mogła wytłumić profesonalnie całego pomieszczenia ekranami akustycznymi rozwieszonymi na wszystkich ścianach waszego domowego studia. Na szczęście są sposoby, żeby wytłumić pomieszczenie w bardziej budżetowy sposób. Pierwszym jest użycie przenośnej osłony akustycznej umieszczonej za mikrofonem. U nas w wypożyczalni znajdziecie taką osłonę pod nazwą Aston Microphones Halo Shadow. Umieszcza się w niej mikrofon co doskonale niweluje część odbić akustycznych z pomieszczenia. I tutaj ważna uwaga – spośród wszystkich elementów które kupiliśmy do profesjonalnego nagrania dźwięku moim zdaniem najwięszą różnicę w jakości dźwięku odczuliśmy nie przy zmianie mikrofonu, przedwzmacniacza, ale właśnie przez użycie tej mini kabiny. Ona mimo relatywnie niskiej ceny miała największy wpływ na profesjonalne brzmienie obok użycia kompresora.

Taką kabinę fajnie uzupełnić umieszczając rozwieszony koc za plecami wokalisty, który też niweluje pozostałe odbicia. Oczywiście jeśli poważnie myślicie o rozwoju swojego domowego studio i macie budżet to warto kupić kilka ekranów akustycznych i porozwieszać je na ścianach lub kupić przenośne ekrany akustyczne, które mogą stać pionowo we wnętrzu studia. Dywan ma też duży wpływ na tłumienie dźwięku w pomieszczeniu więc warto nie nagrywać w pomieszczeniu z “gołą” podłogą.

Preamp – przedwzmacniacz – drugi element łańcucha wokalowego. Podłączamy do niego mikrofon i nadajemy sygnałowi wzmocnienie. W zależności od użycia różnych typów preampów mają one większy lub mniejszy wpływ na samo brzmienie nagrania. Jeśli szukasz klasycznych brzmień lat 50, 60, 70 skieruj swoją uwagę na następujące urządzenia:

preamp typu Neve 1073 – bardzo wielu producentów produkuje klony tego przedwzmacniacza np. Warm Audio WA76 lub IGS Audio NE73. Dodaje harmonicznych zniekształceń do nagrania wokalu nadając mu analogowego ciepła.
preamp typu API Audio 312 – daje też bardzo klasyczne brzmienie znane z setek topowych nagrań. Ma nieco ciemniejsze brzmienie, ale też bardzo analogowe.

Jeśli masz budżet na wypożyczenie lub kupienie takiego urządzenia, to bardzo polecamy. Natomiast wpływ na brzmienie samego preampu jest często przeceniany. Dużo większe znaczenie ma wytłumienie pomieszczenia, kompresor czy zastosowany mikrofon.

Kompresor. Zawsze używaj kompresora podczas nagrywania wokalu. Początkowo nagrywałem swój głos do komputera tylko i wyłącznie za pomocą preampu (przedwzmacniacza), który podłączony był do karty dźwiękowej. Natomiast kompresor dodawałem już podczas miksu w postrprodukcji tak, żeby wyrównać brzmienie i żeby wokal lepiej brzmiał w miksie. Z perspektywy czasu wydaje mi się to błędem. Jeśli słyszymy w odsłuchu działanie kompresora, o wiele lepiej i łatwiej się śpiewa. Ciężko to trochę racjonalnie wytłumaczyć, ale to trochę tak jakby grać na gitarze elektrycznej nie podłączonej do wzmacniacza. Da się, ale z drugiej strony nie wiesz jaki jest ostateczny efekt, więc grasz zupełnie inaczej. Kompresor pomaga śpiewać lepiej i wydobywać z głosu niuanse, które nie zostałyby wyartykułowane przez wokalistę bez użycia kompresora. Nawet jeśli nie chcecie nagrywać już przetworzonej przez kompresor ścieżki dodajcie go do odsłuchu w słuchawkach. Zobaczycie, że zupełnie inaczej się wtedy śpiewa, a wokalista zyskuje pewności siebie przy nagrywaniu.

Dla początkujących. Czym jest kompresor? To urządzenie, które powoduje, że głośniejsze elementy nagrania stają się cichsze, a cichsze głośniejsze. Kompresor wyrównuje ścieżkę i powoduje, że lepiej ona "siedzi" w miksie. Kompresor też zazwyczaj dodaje specyficznego brzmienia do wokalu w zależności od jego ustawień i typu użytego kompresora.

Jaki kompresor użyć do wokalu? Najbardziej popularnym i wszechstronnym rozwiązaniem jest kompresor typu 1176, mający dziesiątki budżetowych klonów np. Klark Teknik 76KT. Jeśli nie masz dużego doświadczenia to podajemy ustawienia kompresora Klark Teknik 76KT dla początkujących:

attack - krótki czas ustawienia attack (gałka całkowicie w prawo lub prawie całkowicie w prawo)
release - krótki czas ustawienia release (gałka całkowicie w prawo lub prawie całkowicie w prawo)
ratio 4:1
input – input ustawiamy tak, żeby wskaźnik kompresji pokazywał zmniejszenie głośności o 3 do 7 decybeli w zależności od preferencji. Nie przesadzajmy z kompresją, żeby wokal nie brzmiał zbyt płasko. Zawsze jeszcze bardziej możecie skompresować wokal w postprodukcji ale nie możecie go odkompresować więc uważajcie żeby nie przesadzić
output – tutaj musimy ustawić tak poziom output, żeby odrobił nam zmniejszenia głośności po użyciu kompresji

Innym popularnym typem kompresorów do wokalu jest Teletronix LA2A i jego dziesiątki klonów np. Klark Teknik 2A-KT. Ten kompresor nie jest tak szybki jak te typu 1176, ale nadaje wokalowi ciepłego, lampowego brzmienia. Jest też prosty w obsłudze, gdyż ustawienia attack, release, ratio są stałe. Zmieniamy tylko poziom kompresji i poziom wyjściowy. Uwaga! W przypadku modelu Klark Teknik 2A-KT gałki output nie dawałbym wyżej niż 20-25 decybeli, żeby uniknąć brzydkich zniekształceń. Jeśli jesteś bardzo początkujący i lubisz lampowe brzmienie ten kompresor jest dla Ciebie.

Osobiście przy nagrywaniu używam obydwu tych kompresorów. Najpierw 76KT z kompresją 3-5 db a z nim 2A-KT z kompresją 3-5 db. Daje to fantastyczne efekty brzmieniowe.

Korektor/Equalizer – korektor możecie również dodać w postprodukcji i nie ma wielkiego wpływu na performance wokalisty, więc nie jest niezbędną częścią łańcucha wokalowego. Sam jednak używam przy nagrywaniu korektora lampowego typu Pultek czyli Warm Audio EQP WA. W moim wypadku ze względu na użyty mikrofon dodaję mu trochę jasności w zakresie 8kHz-10kHz i dodaję nieco 100Hz nadając wokalowi bliskości z słuchającym. Natomiast tutaj korekcja często zależy od mikrofonu i głosu, więc ciężko znaleźć jakieś bardzo uniwersalne ustawienia, które sprawdzą się w każdej sytuacji. W każdym razie możesz wstępnie skorzystać z następujących wskazówek:

podbicie okolic 100Hz zwiększa ciężar wokalu męskiego i efekt zbliżeniowy
redukcja w zakresie 500-800Hz zmniejsza pudełkowatość brzmienia wokalu
podbicie okolic 3,5kHz wpływają na czytelność wokalu
płaskie podbicie 8kHz-10kHz – dodaje nieco czytelnego powietrza wokalowi

Jak brzmi taki łańcuch wokalny? Możecie posłuchać na poniższym przykładzie. Zastosowano tu mikrofon Chandler TG Type L podłączony do przedwzmacniacza Warm Audio WA76, następnie kompresora Klark Teknik 76KT, potem kompresora Klark Teknik 2A-KT, a na końcu zastosowano Korektor Warm Audio EQP WA. Wykorzystano oczywiście osłonę akustyczną Aston Halo Shadow. Powyższy, kompletny łańcuch wokalny (wraz z mikrofonem) wypożyczycie u nas za jedyne 290 zł brutto za dobę na hasło "creative audio".

Kind Of Venus · Quand on n'a que l'amour

Podsumowanie

Z moich doświadczeń największe znaczenie w przypadku nagrywania wokalu ma przygotowanie akustyczne pomieszczenia i użycie kompresji przy nagraniu. Przy czym to drugie nawet nie ze względu na brzmienie (kompresor możecie dodać w postprodukcji) ale ze względu na jakość performance śpiewającego. Wokalista lepiej śpiewa z kompresorem i długo zajęło mi czasu, żeby to sobie uzmysłowić. Oczywiście na jakość nagrania też duży wpływ ma sam mikrofon ale w dzisiejszych czasach nie trzeba wydawać fortuny, żeby kupić lub pożyczyć coś odpowiedniego. Natomiast niezależnie ile dziesiątek tysięcy złotych wydalibyście na sprzęt to nic nie zrekompensuje jakości waszego performance i głosu. Jeśli w tym aspekcie jest słabo to sprzęt niestety nie pomoże :)